Συζήτηση: Παιδιά και χρήση οθονών

Μια πολύ ενδιαφέρουσα και ενημερωτική συζήτηση για τις

"ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΥΩΡΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΘΟΝΩΝ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ"

έλαβε χώρα στο νηπιαγωγείο μας.

Ευχαριστούμε πολύ όλους τους γονείς που παρευρέθηκαν και την ψυχολόγο κυρία Ντέμυ Φωτιάδου, η συμβολή της οποίας ήταν εξαιρετικά χρήσιμη.

Τα τελευταία χρόνια έχουν προκύψει αρκετές συζητήσεις σχετικά με τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών από τα παιδιά και τα πιθανά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα στην ανάπτυξη και τη μάθησή τους, ενώ ταυτόχρονα εγείρονται ανησυχίες σχετικά με τη χρήση τεχνολογίας από παιδιά προσχολικής ηλικίας, οι οποίες αναφέρονται κυρίως σε οθόνες αφής όπως τάμπλετς και έξυπνα κινητά τηλέφωνα. Η σχέση με το κινητό και το τάμπλετ ξεκινάει πριν από το σχολείο. Ήδη από τα δύο τους χρόνια, ένα σημαντικό ποσοστό παιδιών παίζει με το τάμπλετ των γονιών τους ή διαθέτουν τα ίδια τάμπλετ ή κινητό τηλέφωνο. Το 2011 η πρόσβαση και χρήση οθονών ανερχόταν στο 8% παιδιών 4-6 ετών ενώ πλέον το ποσοστό έχει ξεπεράσει το 75%.

 

Οι ειδικοί λένε ότι μέχρι τα 2 έτη πρέπει να αποφεύγουμε κάθε είδους οθόνη και από τα 2 μέχρι τα 5 έτη σταδιακά μπορούμε να αυξάνουμε το χρόνο που βλέπει κάποιο πρόγραμμα ένα παιδί φτάνοντας τη 1 ώρα την ημέρα προσέχοντας το περιεχόμενο των προγραμμάτων να είναι εκπαιδευτικό αλλά και να είμαστε μαζί τους όταν το βλέπουν. Θα μπορέσουμε έτσι να μιλήσουμε για αυτό την ώρα που το βλέπουμε αλλά και μετά όταν αυτό θα έχει τελειώσει. Άρα θα μπορούμε να αναπτύξουμε το λεξιλόγιο του παιδιού και τη μνήμη του, να θυμηθούμε πράγματα που έγιναν, καταστάσεις και πρόσωπα. Έτσι εξελίσσουμε το λόγο, την ομιλία και την επικοινωνία μας.

 

Τα βρέφη και τα νήπια που αφιερώνουν χρόνο στην καθημερινότητά τους μπροστά από οθόνες, έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν δυσκολίες στο λόγο, την ομιλία και τη συγκέντρωση. Αρκεί να αναλογιστούμε πως ένα βρέφος μπροστά από οθόνες δε μιλάει αλλά σιωπά, ούτε πειραματίζεται με τις φωνούλες και χάνει πολύτιμες ευκαιρίες για παιχνίδι με συνομηλίκους που είναι σημαντικά για την ανάπτυξη της επικοινωνίας. Ο εγκέφαλος μαθαίνει να λειτουργεί με αυτήν την γρήγορη εναλλαγή των εικόνων, των κινήσεων, των προσώπων και των ήχων που προσφέρει μια οθόνη με αποτέλεσμα όταν η οθόνη κλείσει και το παιδί επιστρέψει στο περιβάλλον του, αυτό να του φαίνεται βαρετό και στατικό. Συνεπώς το παιδί, μετατοπίζει το σώμα του στο χώρο, κινείται δηλαδή, συνέχεια προσπαθώντας να αλλάξει τις παραστάσεις του, να μιμηθεί αυτό που του πρόσφερε η οθόνη. Άρα έχουμε παιδιά που δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν σε μια δραστηριότητα, σε ένα παιχνίδι, σε έναν διάλογο με ρίσκο να αναπτύξουν δυσκολίες στην πρόσληψη της γνώσης, στη συγκέντρωση, την προσοχή τους, στην αντίληψη, τον τρόπο λειτουργίας τους, στη μαθηματικολογική σκέψη, στην κατανόηση κειμένων και στο διάβασμα, σε λιγότερες απτικές ικανότητες και δυσκολίες στη λεπτή κινητικότητα (π.χ. χρήση εργαλείων, ψαλίδι, κλπ), δεξιότητες πολύ σημαντικές για την μετέπειτα ομαλή ένταξή τους στο σχολείο. Αυτή η κατάσταση δυσκολεύει φυσικά και τη διδασκαλία ενώ οδηγεί και σε αναγκαία αλλαγή των διδακτικών μεθόδων.

 

Βέβαια, υπάρχει και η πλευρά η οποία εξηγεί πως η χρήση των ταμπλετών στην τάξη έχει θετικά αποτελέσματα στην εμπλοκή των μαθητών στη μαθησιακή διαδικασία. Αυξημένα κίνητρα, ενθουσιασμός, ενδιαφέρον, συμμετοχή, ανεξαρτησία και αυτορύθμιση, δημιουργικότητα και βελτίωση της παραγωγικότητας. Η διδακτική αξιοποίηση των ταμπλετών για τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας μπορεί να συνεισφέρει σημαντικά οφέλη στη διδακτική-μαθησιακή διαδικασία, καθώς προάγει τον πολυαισθητηριακό χειρισμό δεδομένων, κινητοποιεί το ενδιαφέρον του μαθητή και καθιστά τη μαθησιακή εμπειρία ευχάριστη, ενώ ταυτόχρονα προάγει την ανάπτυξη κοινωνικών και ατομικών δεξιοτήτων. Ωστόσο, δεν πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι η χρήση της συσκευής από μόνη της δεν εγγυάται ούτε την ενεργό συμμετοχή των μαθητών ούτε την επιτυχία της εκπαιδευτικής διαδικασίας και η κατάχρηση, φυσικά, έχει αρνητικές επιπτώσεις στις νοητικές λειτουργίες του οργανισμού που είναι η σκέψη, η προσοχή, η ρύθμιση του συναισθήματος, η συγκέντρωση. Στο τάμπλετ τα μάτια γίνονται πιο ξηρά και ο εγκέφαλος μαθαίνει λιγότερο. Ο οπτικός και ο γνωστικός έλεγχος εξελίσσεται καλύτερα όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο στο χέρι παρά στο τάμπλετ.